Mokuna VIII

A hiki o Aiwohikupua ma i Hana, mai Kohala aku mahope iho o ko lakou hookaawale ana ia Poliahu, ma ke awa pae waa o Haneoo ko lakou hiki mua ana, ma ko Hinaikamalama wahi e noho ana.

Ia Aiwohikupua nae i hiki aku ai ma kela awa pae waa, i ka moana no lakou i lana aku ai; a ia lakou e lana ana malaila, ike mai la o Hinaikamalama, o Aiwohikupua keia mau waa, mahamaha mai la ka wahine me ka manao e hele aku ana a halawai me ka wahine; aka, aia no lakou ke lana malie mai la i ka moana.

Hele mai o Hinaikamalama a ma kahi a Aiwohikupua ma e lana ana; I aku la ka wahine, "He mea kupanaha! heaha iho nei hoi keia o ka lana ana o na waa iloko o ke kai? Mahamaha mai nei keia i ka ike ana mai nei ia oukou, kainoa la hoi he holo mai a pae ae, aole ka! Nolaila, ke ninau aku nei wau ia oe; malaila no anei oukou e lana ai a holo aku?"

"Ae," wahi a Aiwohikupua.

"Aole oukou e hiki," wahi a ka wahine, "no ka mea, e kauoha no wau i ka Ikamuku e hoopaa ia oe, ua lilo oe ia'u i ke konaneia, a ke waiho nei no ia hoohiki a kaua, a ua noho maluhia wau me ka malu loa a hiki i kou hoi ana mai la."

"E ke Alii Wahine, aole pela," wahi a Aiwohikupua, "aole au i hoopau i ka kaua hoohiki, ke mau nei no ia, aole no i hiki i ka manawa e hookoia ai ia hoohiki a kaua, no ka mea, ua hai mua aku wau ia oe, aia a puni o Hawaii ia'u, alaila, hookoia kou kumu pili e ke Alii wahine. Nolaila, holo aku nei wau me ka manao e puni o Hawaii, aole nae i puni, a Hilo no, loaa ae nei i ka uhai mai Kauai mai no ka pilikia o ka ka hale poe, nolaila, hoi mai nei; i kipa mai nei i ou la e hai aku no keia mau mea ia oe, a nolaila, e noho malu oe a hiki i kuu hoi hou ana mai, hookoia ka hoohiki."

A no keia olelo a Aiwohikupua, hoi mai la ka manao o ke Alii wahine, a like me mamua.

A pau keia mau mea, haalele lakou ia Hana, a holo mai lakou a hiki i Oahu nei, a mai anei aku a like a like o ka moana o Oahu nei, a me Kauai, hai aku la oia i kana olelo i na hoewaa, a me na hookele, penei: "Auhea oukou, ke hai aku nei wau i kuu olelo paa; ina i hiki kakou i Kauai, mai olelo oukou i Hawaii aku nei kakou i ka imi wahine, o lilo auanei ia i mea hoohilahila ia'u, i na e loheia ma keia hope aku, alaila, i loheia no ia oukou, a o ka uku o ka mea nana e hai keia olelo no ka holo ana i Hawaii, o ka makemake ka mea nana e olelo, make mai kana wahine, o ka ohi no ia o ka make a ka mea hoaikane mai." Oia ke kanawai paa a ke Alii i kau ai no ka poe i holo pu me ia i Hawaii.

A hiki lakou ia Kauai, ma ka napoo ana o ka la, a halawai me na kaikuahine. Ia manawa ka hoopuka ana i olelo i kona mau kaikuahine, penei: "Ia'u i hele aku nei i ka'u huakai hele, ua haohao paha oukou, no ka mea, aole wau i hai aku ia oukou i ke kumu o ia hele ana, aole no hoi wau i hai aku i ka'u wahi e hele ai; a nolaila, ke hai malu aku nei wau ia oukou e o'u mau kaikuahine o kakou wale. I Hawaii aku nei makou i nalo iho nei, i kii aku nei wau ia Laieikawai i wahine mare (hoao) na'u, no ko'u lohe ana no ia Kauakahialii e olelo ana i ka la a lakou i hiki mai ai. I ka hele ana aku nei hoi, aole no hoi i kanamai a ke ano-e o ka wahine; aole nae au i ike aku ia Laieikawai; aka, o ka hale ka'u i ike maka aku, ua hiia mai i ka hulu melemele o na manu Oo; nolaila, manao no au aole e loaa, hoi okoa mai nei me ka nele. A no ia manao o'u, aole e loaa ia'u, manao ae au ia oukou e na kaikuahine, ka poe no e loaa ai ko'u makemake i na la i hala, kii mai nei au ia oukou e holo i Hawaii, o oukou no ka poe e loaa ai ko'u makemake, a ma keia wanaao, e ku kakou a e hele." Alaila, he mea maikai keia olelo a ko lakou kaikunane ia lakou.

Iloko o keia manawa a Aiwohikupua e olelo ana me na kaikuahine, akahi no a maopopo i kona Kuhina, oia ka ke kumu o ka hoi wikiwiki ana ia Kauai.

I kekahi la ae, wae ae la o Aiwohikupua i mau hoewaa hou, no ka mea, ua maopopo i ke Alii ua luhi na hoewaa mua; a makaukau ka holo ana, ia po iho, lawe ae la ke Alii he umikumamaha hoewaa, elua hookele, o na kaikuahine elima, o Mailehaiwale, o Mailekaluhea, o Mailelaulii, O Mailepakaha, a me ko lakou muli loa o Kahalaomapuana, o ke Alii a me kona Kuhina, he iwakalua-kumakolu ko lakou nui. I ka wanaao oia po, haalele lakou ia Kauai, hiki ma Puuloa, a mailaila aku a kau ma Haunauma, i kekahi la ae kau i Molokai ma Kaunakakai; malaila aku a pae i Mala, ma Lahaina; a haalele lakou ia wahi, hiki lakou i Keoneoio, ma Honuaula, a malaila i noho loihi ai ekolu anahulu.

No ka mea, ua nui ka ino ma ka moana, a pau na la ino, alaila, ua ikeia mai ka maikai o ka moana.

Ia manawa ko lakou haalele ana ia Honuaula, a holo aku la a hiki ma Kaelehuluhulu, ma Kona, Hawaii.

Ia Aiwohikupua ma i holo aku ai mai Maui aku a hiki i kela wahi, ua ike mua mai o Poliahu i ko lakou holo ana a me ka hiki ana i Kaelehuluhulu.

Nolaila, hoomakaukau mua o Poliahu ia ia no ka hiki aku o Aiwohikupua, alaila, hoao; hookahi malama ke kali ano o Poliahu no ko laua hoao e like me ka laua hoohiki ana; aka, ua hala o Aiwohikupua ma Hilo, no ke kii no ia Laieikawai.

I kekahi manawa, kui mai ia Poliahu ka ike no ka Aiwohikupua mau hana; ma ko Poliahu ano kupua keia ike ana, a no ia mea, waiho wale no iloko o ka wahine kona manao, aia a halawai laua, alaila, hoike aku i kana mea e ike nei no ka Aiwohikupua mau hana.

Ma keia holo ana a Aiwohikupua, mai Kaelehuluhulu aku, hiki mua lakou ma Keaau, aka ua nui no na la, a me na po o keia hele ana.

I ke awakea o kekahi la, hiki aku lakou ma Keaau, a pau na waa i ka hooponopono, a me na ukana o lakou, ia wa no, hoolale koke ae ana ke Alii i na kaikuahine, a me kona Kuhina e pii i uka o Paliuli; a ua hooholo koke lakou ia manao o ke Alii.

Mamua o ko lakou pii ana i Paliuli, kauoha iho la o Aiwohikupua i na hookele, a me na hoewaa, "Eia makou ke hele nei i ka makou huakai hele, ka mea hoi a kuu manao i kau nui ai a halawai maka, e noho malie loa oukou, aia no ka oukou mea malama o na waa; i kali oukou a i ao keia po, a i po ka la apopo, alaila, ua waiwai makou; aka, i hoi kakahiaka mai makou i ka la apopo, alaila, ua nele no ka'u mea i manao ai, alaila, o Kauai ke alo, huli aku hoi." Oia ke kauoha a ke Alii.

A pau ke kauoha a ke Alii i na kanaka, pii aku la a like a like o ka po, hiki lakou i Paliuli. Olelo aku la o Aiwohikupua i na kaikuahine, "O Paliuli keia, eia ianei o Laieikawai, ko oukou kaikoeke, nolaila, imiia ka oukou pono."

Alaila, lawe ae la o Aiwohikupua ia Mailehaiwale, i ka hanau mua o lakou e like me ko lakou hanau ana. Ku iho la ma ka puka ponoi o ka hale o Laieikawai, ia Mailehaiwale e ku la ma ka puka o ka Halealii, kuu aku ana keia i ke ala, po oloko i ke ala, aia nae o Laieikawai me kona kahu ua pauhiaia e ka hiamoe nui; aka, aole nae e hiki ke hiamoe i kela manawa, no ka mea ua hoalaia e ke ala o Mailehaiwale.

Ia puoho ana ae o laua mai ka hiamoe, haohao ana laua nei i keia ala launa ole; a no keia haohao, kahea aku la o Laieikawai me ka leo oluolu i kona kupunawahine penei:

LAIEIKAWAI: "E Waka, e Waka----e."
WAKA: "E---o, heaha kau o ka po e ala nei?"
LAIEIKAWAI: "He ala, eia---la, he ala e wale no keia, he ala anuanu, he ala huihui, eia la i ka houpo i ka manawa o maua."
WAKA: "Aole no he ala e, o Mailehaiwale aku la na, o na kaikuahine aala o Aiwohikupua i kii mai la ia oe i wahine oe, a i wahine oe, a i kane ia; o ke kane ia moeia."
LAIEIKAWAI: "Ka! aole au e moe ia ia."

A lohe aku la o Aiwohikupua i ka hoole ana mai a Laieikawai, no ka makemake ole e lawe ia Aiwohikupua i kana mare, alaila, he mea e ka hilahila, no ka mea, ua lohe maopopo aku la lakou nei i ka hoole ana mai.


Mokuna I ] Mokuna II ] Mokuna III ] Mokuna IV ] Mokuna V ] Mokuna VI ] Mokuna VII ] [ Mokuna VIII ] Mokuna IX ] Mokuna X ] Mokuna XI ] Mokuna XII ] Mokuna  XIII ] Mokuna XIV ] Mokuna XV ] Mokuna XVI ] Mokuna XVII ] Mokuna XVIII ] Mokuna XIX ] Mokuna XX ] Mokuna XXI ] Mokuna XXII ] Mokuna XXIII ] Mokuna XXIV ] Mokuna XXV ] Mokuna XXVI ] Mokuna XXVII ] Mokuna XXVIII ] Mokuna XXIX ] Mokuna XXX ] Mokuna XXXI ] Mokuna XXXII ] Mokuna XXXIII ] Mokuna XXXIV ]