Mokuna XXXIV

A no keia olelo a ka wahine kamaaina, alaila, ua ano e ko ke Alii wahine manao, aole nae oia i wikiwiki i ka huhu; aka, i mea e maopopo le ai ia ia, hoomanawanui no o Laielohelohe. I aku nae oia i ke kamaaina, "Malia i hookina ai kuu kane ia'u i ka inu awa, ia'u paha e moe ana i ka ona awa, hele kela; aka, ma keia po, e ukali ana wau ia ia."

Ia po iho, hoomaka hou o Kekalukaluokewa e haawi i ka awa, alaila, hooko aku la no kana wahine; aka mahope o ka pau ana o ka inu awa ana, puka koke aku la o Laielohelohe iwaho o ka hale, a hoolualuai aku la, a pau loa ka awa i ka luaiia, aole nae i ike mai kana kane i keia hana maalea a kana wahine; a i ka hoi ana aku i ka hale, haawi mua iho la ua o Laielohelohe ia ia i ka hiamoe nui ma kona ano maalea.

A ike mai la o Kekalukaluokewa, he hiamoe io ko kana wahine no ka ona awa; ia manawa, hoomaka hou ke kane i kana hana mau, a hele aku la i o Hinaikamalama la.

A ike o Laielohelohe, ua hala aku la kela, ala ae la oia, a ukali aku la ia Kekalukaluokewa me kona ike oleia.

Ia ukali ana o Laielohelohe, aia hoi ua loaa pono aku la kana kane ia ia e hana ana i ka hewa me Hinaikamalama.

Ia manawa, olelo aku o Laielohelohe ia Kekalukaluokewa, oiai aia ma ko Hinaikamalama wahi moe laua; "E kuu kane, ua puni wau ia oe, malia oe e hookina nei ia'u i ka awa, he hana ka kau, a nolaila, ua loaa maopopo ae nei olua ia'u, nolaila, ke olelo nei wau ia oe, aole e pono ia kaua ke hoomanawanui i ka noho ana maanei, e pono ia kaua ke hoi i Kauai, a nolaila, e hoi kaua ano."

Ike mai la kana kane i ka maikai o ka manao o ke Alii wahine, ku ae la laua a hoi aku la i Honokalani. A ma ia ao ana ae, hoomakaukau koke na waa no ka hooko i ka olelo a Laielohelohe, me ka manao ia po iho e holo ai, aole  nae i holo, no ka mea, ua hoomaimai ae la o Kekalukaluokewa, a nolaila, ua hala ia po; a i kekahi po iho, hana hou no Kekalukaluokewa i kana hana, a no ia mea, ua haalele o Laielohelohe i kona aloha i kana kane, a hoi aku la i Kauai me kona mau waa, me kona manao hou ole aku ia Kekalukaluokewa.

Ia Laielohelohe ma Kauai mahope iho o kona haalele ana i kana kane; i kekahi la, hiki hou mai o Kaonohiokala mai Kahakaekaea mai, a halawai iho la me Laielohelohe no ka mea, ua hoomau paa loaia ka iini ia Kaohoniokala, me ka manao e lawe loa, a hoonoho ma ka hakahaka o kona kuko ino e like me ka aoao mau o ke Alii.

Ia laua e launa ana, ninau mua ae la o Kaonoihiokala ia Laielohelohe no ka pau o kona mau la haumia, ma ka aoao mau o na wahine no ka manawa mai. Aka hoi, wahi a Laielohelohe, "Aole haumia i koe;" a nolaila, lawe loa ae la o Kaonohiokala ia Laielohelohe.

A hala eha malama o ko laua hui kalohe ana; he mea haohao nae ia Laieikawai keia hele loihi o Kaonohiokala, no ka mea, eha malama ka loihi o ka nalo ana. A mahope oia manawa haohao o Laieikawai, hoi aku la o Kaonohiokala iluna.

Ninau mai la nae o Laieikawai, "Pela keia hele loihi ou aha malama, no ka mea, aole oe pela e hele nei."

I mai la o Kaonohiokala, "Ua hewa ko Laielohelohe ma noho ana me kana kane, ua lilo o Kekalukaluokewa i ka wahine e, a oia ka'u mea i noho loihi ai."

A no keia mea, olelo aku o Laieikawai i kana kane, "E kii oe i ko wahine a hoihoi mai e noho pu kakou."

Ia manawa no a laua e kamailio ana no keia mau mea, haalele aku la o Kaonohiokala ia Laieikawai, a iho mai la, me ka manao o Laieikawai e kii ana mamuli o kana kauoha, aole ka!

I keia hele ana o Kaonohiokala, hookahi makahiki; ia manawa, aole o kanamai o ka haohao o Laielkawai no ka hele loihi o kana kane. Ua manao ae o Laieilawai i ke kumu o keia hele loihi, ua pono ole la o Laielohelohe me Kekalukaluokewa.

A no keia mea, ake nui ae la oia e ike ka pono o kona kaikaina, ia wa, hele aku la o Laieikawai imua o kona makuahonowaikane, me ka ninau aku, "Pehea la wau e ike ai i ka pono o ko'u kaikaina? No ka mea, ua olelo mai nei kuu kane Lani, ua hewa ka noho ana o Laielohelohe me Kekalukaluokewa, a no ia mea, ua hoouna aku nei wau ia Kaonohiokala e kii aku i ka wahine a hoi mai; aka, i ka hele ana aku nei, aole i hoi mai; o ka pau keia o ka makihiki o ka hele ana, aole i hoi mai, nolaila, e haawi mai oe i ike no'u, i ike hiki ke ike aku ma kahi mamao, i ike au i ka pono o ko'u hoahanau."

A no keia mea, olelo mai o Moanalihaikawaokele, kona makuahonowaikane, "E hoi oe a ma ko olua wahi, e nana aku oe i ko makuahonowaiwahine, ina ua hiamoe, alaila, e hele aku oe a komo iloko o ka heiau kapu, ina e ike aku oe i ka ipu ua ulanaia i ke ie, a ua hakuia ka hulu na ka lihilihi o ke poi oia ua ipu la. O na manu nui e ku ana ma na aoao o ua ipu la, mai maka'u oe, aole ia he manu maoli, he mau manu laau ia, ua ulanaia i ke i-e a hanaia i ka hulu. A i kou hiki ana i kahi o ua ipu la e ku ana, wehe ae oe i ke poi, alaila, hookomo iho oe i ko poo i ka waha o ua ipu la, alaila, kahea iho oe ma ka inoa o ua ipu la, 'E Laukapalili---e, Homai i he ike.' Alaila, loaa ia oe ka ike, e hiki ia oe ke ike aku i kou kaikaina a me na mea a pau o lalo. Eia nae, i kou kahea ana, mai kahea oe me ka leo nui, o kani auanei, lohe mai ko makuahonowaiwahine o Laukieleula, ka mea nana e malama i ua ipu ike la."

A lohe o Laieikawai i keai mau mea, alaila, manao aela keia ua hai pauia mai keia mea ia ia.

He mea mau nae ia Laukieleula, ma ka po oia e ala ai e malama i ua ipu la o ka ike, a ma ke ao, he hiamoe.

I kekahi kakahiaka, i ka wa e hoomaka mai ai ka mehana o ka La maluna o ka aina, hele aku la oia e makai ia Laukieleula, aia nae e hiamoe ana.

A ike iho la kela ua hiamoe, hooko ae la o Laieikawai i ke kauoha a Moanalihaikawaokele, a hele aku la oia e like me ka mea i aoaoia mai ia ia.

A hiki keia makahi o ka ipu, ka mea i kapaia, "KAIPUOKAIKE," wehe ae la keia i ke poi o ka ipu, a kupou iho la kona poo ma ka waha o ua ipu nei, a kahea iho la ma ka inoa o ua ipu nei, ia wa ka hoomaka ana e ike i na mea a pau i hanaia ma kahi mamao.

Ia awakea, leha ae la na maka o Laieikawai ilalo nei, aia hoi, ua hana o Kaonohiokala i ka hewa me Laielohelohe.

Iloko o keia manawa, hele aku la o Laieikawai a hai aku la ia Moanalihaikawaokele, no keia mau mea, me ka olelo aku, "Ua loaa ia'u ka ike mai a oe mai. Aka, i kuu nana ana aku nei, aia nae ua hewa ka Haku Lani o'u, ua hanaia kekahi hewa me kuu kaikaina, akahi no a maopopo ia'u na kumu a me ke kuleanan o kona noho loihi ana ilalo."

A no keia mea, he mea e ka inaina o Moanalihaikawaokele, a lohe pu ae la o Laukieleula, hele aku la kona mau makuahonowai i kahi o ka ipu ike, aia hoi, ike lea aku la laua e hana ana i ka hewa, e like me ka Laieikawai mau olelo.

I kekahi la ae, akoakoa ae la lakou a pau, o Laieikawai me na makuahonowai, e hele e ike i ka pono o Kaonohiokala, a hooholo ae la lakou ia mea.

Ia manawa, kuuia aku la ke alanui mai Kahakaekaea aku a ku imua i Kanohiokala, ia wa, ua lele koke ka oili o Kaonohiokala, no ke alanui i kuuia mai imua ona. Aole nae i liuliu mahope iho o ko Kaonohiokala haohao ana.

Ia manawa, ua hoopouliia ka lewa, a hoopihaia i na leo wawalo o ka hanehane, me ka leo uwe, "Ua haule ka Lani! Ua haule ka Lani!!" A i ka pau ana ae o ka pouli ma ka lewa, aia hoi e kau mai ana o Moanalihaikawaokele me Laukieleula a me Laieikawai, iluna o ke alanui anuenue.

A olelo mai la o Moanalihaikawaokele imua o Kaonohiokala, "Ua hewa kau hana, e Kaonohiokala---e, no ka mea, ua haumia loa oe, a nolaila, aole e loaa hou ia oe he wahi noho iloko o Kahakaekaea, a o kou uku hoopai, e lilo ana oe i mea e hoomaka'uka'uia'i ma na alanui, a ma ka puka o na hale, a o kou inoa, he Lapu, a o kau mea e ai ai, o na pulelehua, a malaila kou kuleana a mau i kau pua."

Ia manawa, kailiia aku la ke alanui mai ona aku la, mamuli o ka mana o kona makuakane. A pau keia mau mea, hoi aku la lakou i Kahakaekaea.

(Ua oleloia ma keia Kaao, o Kaonohiokala, ka lapu mua ma keia mau moku, a ma ona la na lapu e auwana nei i keia mau la, ma ka hoohalike ana i ke ano o ka lapu, he uhane ino.)

Ia lakou i hoi ai iluna, mahope iho o ka pau ana o ko Kaonohiokala ola, halawai aku la lakou me Kahalaomapuana iloko o Kealohilani, akahi no a lohe lakou aia oia malaila.

A ma meia halawai ana o lakou, hai aku la o Kahalaomapuana i ka moolelo o kona hoihoiian'a e like me ka kakou ike ana ma ka Mokuna XXVII o keia kaao, a pau keia mau mea, laweia'ku la o Kahalaomapuana e pani ma ka hakahaka o Kaonohiokala.

Ia lakou ma Kahakaekaea, i kekahi manawa, nui mai la ke aloha o Laieikawai ia Laielohelohe, aka, aole e hiki ma kona manao, he mea may nae ia Laieikawai ka uwe pinepine no kona kaikaina, a he mea haohao no hoi i kona mau makuahonowai ka ike aku i ko Laieikawai mau maka, ua ano maka uwe.

Ninau aku nae o Moanalihaikawaokele i ke kumu o keia mea, alaila, hai aku la oia, he maka uwe kona no kona kaikaina.

I mai nae o Moanalihaikawaokele, "Aole e aeia kou kaikaina e noho pu me kakou, no ka mea, ua haumia oia ia Kaonohiokala; aka, ina he manao kou i ko kaikaina, alaila, e hoi oe a e pani ma ka hakahaka o Kekalukaluokewa." Aka, ua ae koke ae la o Laieikawai i keia mau mea.

A ma ka la o Laieikawai i hookuuia mai ai, olelo mai la o Moanalihaikawaokele, "E hoi oe a me kou kaikaina, e noho malu oe a hiki i kou mamawa i make ai, a mai keia la aku, aole e kapaia kou inoa o Laieikawai; aka, o kou inoa mau o KAWAHINEOKALIULA, a ma ia inoa ou e kukuli aku ai kou  hanauna ia oe, a o oe no ke akua o kou mau hanauna."

A pau keia kauoha, lawe ae la o Moanalihaikawaokele a kau aku la iluna o ke alanui, a kau pu aku la me Moanalihaikawaokele, a kuuia mai la ilalo nei.

Ia manawa, hai aku la o Moanalihaikawaokele i na mea a pau e like me ka mea i oleloia maluna, a pau ia, hoi aku la o Moanalihaikawaokele, iluna, a noho ma ka pea kapu o kukulu o Tahiti.

Ia manawa, hooili aku la o Kawahineokaliula i ke aupuni i ka Makaula, o Laieikawai hoi ka mea i kapaia o Kawahineokaliula, ua noho oia ma kona ano akua, a ma ona la i kukuli aku ai ka Makaula, a me kona hanauna e like me ka olelo a Moanalihaikawaokele ia ia. A ma ia ano no o Laieikawai i noho ai a hiki i kona make ana.

A mai ia manawa mai a hiki i keia mau la, ke hoomanaia nei no e kekahi poe ma ka inoa o Kawahineokaliula (Laieikawai.)

 

~ HOPENA ~

Home