Ke kulaiwi o koʻu mau kupuna.
Hō‘ano Hope ‘ia: 7/22/02; 7:50:09 PM.
For the ʻōlelo-impared: This is a journal of my travels in Ireland, documented in Hawaiian. The journey begins June 17, 2002..

Thursday, June 20, 2002

māua ‘o Kauka Tina Hickey
Ua kipa aku nei māua ʻo Mālia iā Kauka Tina Hickey ma ka Institiúid Teangeolaíocta Éireann, ʻo ia hoʻi, ke Kikowaena Kālaiʻōlelo o ʻIlelani. Na kēia keʻena e kōkua i ke aupuni o ʻIlelani ma ka hoʻopaʻa ʻana i nā kulekele ʻōlelo ʻIlelani kūhelu. Ma ka hoʻomaka ʻana o ia kikowaena, ʻo ka ʻōlelo ʻAiliki wale nō ke kuleana o kēia keʻena, akā, i kēia manawa no lākou ke kuleana o nā ʻōlelo ʻē aʻe e aʻo ʻia ma ʻIlelani.

Nui kā Kauka Hickey noiʻi ʻana no ka papahana kaipuni ʻōlelo ʻAiliki, ʻo ia hoʻi, nā kula Gaelscoileanna, a nui kāna mau pepa i kākau ai no ke aʻo ʻōlelo ʻana o nā keiki ma ia papahana. Ua hāʻawi mai nei ʻo ia iaʻu i mau kope o kāna mau pepa i kākau ai no ia kumuhana.

Wahi āna, ikaika nā papahana kaiapuni ʻōlelo ʻAiliki ma nā kula kamaliʻi a me nā kula haʻahaʻa, akā, ʻaʻole i ikaika loa ka papahana ma nā kula waena a me nā kula kiʻekiʻe. ʻAʻole i nui nā kumuhana ma nā kulanui i aʻo ʻia ma loko o ka ʻōlelo ʻAikiki, koe wale nō kekahi papahana pāʻoihana ma ke Kulanui ʻo Dublin City.

I kēlā kenekūlia aku nei, he pili ikaika ko ka papahana kaiapuni ʻōlelo ʻAiliki i ka hoʻomana Kākōlika, akā, ʻaʻole pēlā i kēia manawa. Nui nā kula i loaʻa nā keiki o nā mākua hōʻole pope kekahi, a hoʻokumu ʻia kekahi o nā kula me ka manaʻo e hoʻohui i nā keiki o ia mau hoʻomana ʻelua.

I kekahi manawa, hoʻouna nui ʻia nā keiki i nā papahana kaiapuni ʻōlelo ʻAiliki ma muli o nā liʻiliʻi o nā haumāna i loko o ka papa. ʻO ka maʻamau, he iwakāluakūmālima paha haumāna a ke kumu, akā, ma ka hapanui o nā papa kula kaiapuni ʻōlelo ʻAiliki, ʻaʻole i like ka nui o nā haumāna.

I kekahi wā ma ke kenekūlia iwakālua, ua koi ʻia nā haumāna e komo i nā kula kaiapuni ʻōlelo ʻAiliki, a kūʻē ʻia kēia e ka poʻe he nui ma ʻIlelani. Ma hope o ka makahiki 1950, ʻaʻole i koi ʻia nā haumāna e aʻo ma loko o ka ʻōlelo ʻAiliki, a laila, hoʻomaka e nāwaliwali ka ʻōlelo ʻAiliki ʻana ma mā kula. I kēia manawa, hele ma waena o ka ʻelima a me ka ʻeono wale nō paha pākēneka o nā haumāna i nā kula kaiapuni ʻōlelo ʻAiliki.

ʻAʻole i mahalo nui ʻia ke komo ʻana o nā mākua i loko o ka papa. Ana manaʻo ʻia nā kumu o ka papahana, kākaʻikahi nā kumu i makemake i ke komo ʻana o nā mākua i loko o ka papa. ʻO ka ʻimi kālā ka hana nui a nā mākua. Kono ʻia nā mānaleo ʻōlelo ʻAiliki e komo i loko o ka papa, akā, ʻo kā Kauka Hickey i ʻike ai ma kāna nānā ʻana i ka hana a nā mānaleo me nā keiki, hoʻomaka kā nā mānaleo e namu haole me nā keiki ke lohe lākou i ka ʻōlelo haole ʻana a nā keiki!

Ua walaʻau pū māua i ke komo ʻana o nā huaʻōlelo haole i loko o ka ʻōlelo ʻAiliki ("mixing" nō hoʻi). Mea mai ʻo Kauka Hickey, nui ka hoʻokomo ʻia ʻana o nā ʻikioma ʻōlelo Pelekāne ma ka polokalamu kīwī a māua ʻo Mālia i nānā ai i ika pō nei. E like me kā kākou e lohe ai ma ka poʻe ʻōlelo Hawaiʻi, lohe nui ʻia kēia ʻano ʻikioma ma ka hoʻomaka ʻana a ma ka pau ʻana o kekahi hopunaʻōlelo Hawaiʻi, a pēlā nō nā mānaleo ʻōlelo ʻAiliki a me ka poʻe i aʻo i ka ʻōlelo ma ke kula. Akā, ma kāna hoʻolohe ʻana i nā keiki, lohe nui ʻia nā huaʻōlelo Pelekāne i loko o nā hopunaʻōlelo, a ʻo nā memeʻa ka hapanui o ia mau huaʻōlelo. Wahi āna, ʻelua kumu o ia ʻano hoʻopuka ʻana: 1) ʻaʻole i paʻa ka huaʻōlelo i ke keiki, a 2) ua paʻa nō paha ka huaʻōlelo ʻAiliki, akā, i ka manawa hope i hoʻopuka ʻia ai ia huaʻōlelo e ke keiki, ua hoʻopuka ʻia ma ka hopunaʻōlelo Pelekāne.

ʻAʻohe papahana hoʻomākaukau kumu kaiapuni ʻAiliki e like me Kahuawaiola. ʻEkolu makahiki o ka papahana hoʻomākaukau kumu ma ʻIlelani, a ʻo ka ʻōlelo ʻAiliki kekahi o nā kumuhana i aʻo ʻia. No laila, ʻaʻole i like ka mākaukau o nā kumu e like me ka makemake o nā alakaʻi o nā kumu kaiapuni, akā, he paipai wale nō ko lākou i nā kumu e hoʻoikaika. ʻAʻohe hōʻike ana mākaukau kūikawā no nā kumu o ka papahana kaiapuni.
9:24:09 PM  


© Kuleana kope na Keola Donaghy, 2000.
 
June 2002
Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30            
July 2002
Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat
  1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31      


Click here to visit the Radio UserLand website.

Subscribe to "Ilelani" in Radio UserLand.

Click to see the XML version of this web page.

Click here to send an email to the editor of this weblog.